Ałun - bezpieczny czy nie?

Ałun potasowy - naturalny dezodornat

Zacznijmy na początku od tego czym jest ałun? Ałun należy do minerałów, które występują naturalnie w przyrodzie. Ałun to nic innego jak naturalne sole, które powstają w wyniku połączenia się kwasów i dwóch zasad.

Zatem ałun jest najczęściej dwuzasadowym siarczanem glinowo-potasowym, który występuje w postaci kryształu. Kryształ ałunu jest łatwo rozpuszczalny w wodzie i bardzo kruchy. W naturze występuje ałun z domieszką takich pierwiastków jak: sód, mangan, żelazo oraz amon.

Najczęściej wykorzystywany jest w branży kosmetycznej. Historyczne zapiski donoszą, że ałun był stosowany w starożytnych Chinach oraz Egipcie, a także Grecji i Rzymie, gdzie wykorzystywany był jako środek odświeżający i niwelujący nieprzyjemny zapach oraz środek na delikatne zacięcia po goleniu czy drobne rany.

Ałun i jego rodzaje

Na rynku mamy dostępnych kilka rodzajów ałunu, najbardziej znanymi są:

• ałun glinowo-potasowy, który jest wynikiem połączenia aluminium, potasu i siarki, dostępny w dezodorantach,
• ałun chromowo-potasowy – używa się go do eksperymentów chemicznych ima szerokie zastosowanie w garbarstwie,
• ałun żelazowo-amonowy, nazywany jest również solą Mohra, często stosowany jako  reduktor w trakcie zachodzących reakcji chemicznych,
• ałun potasowo-sodowy, pozwala na kontrolowanie nieprzyjemnego zapachu potu.

Ałun i jego właściwości

Ponieważ aluminium uchodz za związek szkodliwy dla zdrowia, przez długi czas nie przeprowadzano żadnych badań w kierunku ewentualnych właściwości ałunu szkodzących zdrowiu. Dopiero po wnikliwej analizie składu ałunu można było określić jego właściwości, takie jak:

• działanie antybakteryjne,
• antyseptyczne,
• zapobieganie powstawaniu nieprzyjemnego zapachu potu,
• szybsze gojenie się ran,
• pomoc w leczeniu hemoroidów,
• pomoc w leczeniu grzybicy paznokci,
• roztwór ałunu jest pomocny w leczeniu wrzodów żołądka, niestrawności,
• pomoc przy zacięciach powstających w trakcie golenia,
• ściąganie, polegające na zmniejszeniu widocznych porów oraz skurczeniu się naczyń krwionośnych,
• jest pomocny w leczeniu trądziku,
• może służyć jako talk,
• łagodzi swędzenie,
• tamuje krwawienie,
• służy jako pomoc w leczeniu zajadów i opryszczki,
• roztwór jest pomocny w pozbyciu się zgagi, bólu gardła oraz anginy,
• jest hipoalergiczny, dzięki czemu może być stosowany przez osoby mające alergię,
• jest bezzapachowy,
• nie pozostawia śladów na ubraniu,
• nie posiada terminu przydatności do użytku,
• jest wydajny,
• przystępna cena.

Ałun i jego zastosowanie

Ałun występuje w różnych postaciach takich jak: kamień, proszek oraz spray, każdy jego rodzaj ma trochę inne zastosowanie. Zastosowanie poszczególnych rodzajów jest następujące:

• kamień, czy też kryształ, może występować w postaci kostki podobnej do mydła lub sztyftu, jednak obojętnie pod jaka postacią występuje jego stosowanie jest zawsze takie samo. W pierwszej kolejności należy go zwilżyć, chwilę odczekać, a następnie nanieść na wybrana partię ciała, po jego zastosowaniu kryształ należy wypłukać i odłożyć do ponownego zastygnięcia, pamiętajmy o tym że namaczamy końcówkę kryształu a nie cały, ponieważ zanurzenie całego kryształu w wodzie może doprowadzić do jego pęknięcia. Złoża ałunu występują w Polsce m.in. na Dolnym Śląsku;
• proszek lub puder, to nic innego jak talk do stóp albo zasypka, jego zastosowanie jest dość szerokie ponieważ zapobiega poceniu się stóp, niweluje nieprzyjemny zapach oraz zapobiega namnażaniu się bakterii, polecany jest również do płukania jamy ustnej jeśli występują problemy z krwawieniem dziąseł;
• spray, stosuje się go tak samo jak zwykły dezodorant, jednak ałun nie zawiera parabenów, dlatego jest bezpieczniejszy.

Ałun bezpieczny czy nie?

Stosowanie aluminium ma swoją zalecaną dobową dawkę, która jest całkowicie bezpieczna (tak twierdzą naukowcy). Dawka ta wynosi 60 mg, której część przyswojona zostaje wraz z pożywieniem. Zasadniczo ałun jest nie szkodliwy, bo nie jest czystym aluminium. Nie jest on jednak odpowiedni dla osób, które szukają kosmetyków całkowicie wolnych od aluminium.

Jedynym niebezpieczeństwem związanym ze stosowaniem ałunu jest jego występowanie w paście do zębów, wówczas może dojść do jej połknięcia i nieznana dawka aluminium może przeniknąć do naszej krwi w procesie trawienia. Inna możliwość to dostanie się do krwioobiegu poprzez krwawiące dziąsła w ilościach, których nie można określić samemu.

Ałun w sztyfcie zwalcza przykry zapach, zapach potu

Trudno jest również określić dawkę aluminium jaka może przeniknąć do naszego organizmu w trakcie kąpieli albo podczas stosowania ałunu jako antyperpirantu.

Tu jednak jestem znacznie spokojniejszy, bo ałun trafia na skórę i dotychczasowe badania nie pokazały, że aluminium z ałunu jest w stanie przeniknąć przez skórę. Z naszego doświadczenia nigdy nie zaobserwowaliśmy przedawkowania aluminium przy stosowaniu ałunu.

W związku z powyższym zawsze warto rozważnie stosować ałun, zwłaszcza jeśli używamy go nie tylko jako dezodorantu. Przedawkowanie może doprowadzić do zatrucia, którego charakterystycznymi objawami są:

• zawroty głowy,
• wymioty,
• zaburzenia koncentracji,
• osłabienie pamięci,
• niedokrwistość,
• duszność,
• anemia,
• zapalenie płuc,
• rożnego rodzaju wysypki na ciele.

Ałun i jego cena

Cena ałunu jest dość przystępna i zależy oczywiście od postaci w jakiej występuje. Ałun w sztyfcie to cena ok. 17 złotych za 115 g, a ałun przeznaczony do golenia to ok. 7 zł. Ałun w proszku dostaniemy w cenie ok. 6,00 złotych za saszetkę 25 g lub ok. 20 zł za 200 g. Dezodoranty ałunowe w sprayu lub w kulce to koszt od ok. 12,50 do 24 złotych w zależności od zapachu i dodatków jak np. olej z opuncji figowej. Ałun jest dostępny praktycznie w każdej drogerii, a ceny w poszczególnych z nich mogą się trochę od siebie różnić.  

Podsumowując

Ałun bezpieczny czy nie? Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, a używanie ałunu w obojętnie jakiej postaci jest kwestią indywidualną każdej osoby. Jedni uważają, że jest całkowicie bezpieczny a inni, że wciąż jest związkiem aluminium, które powoduje np. raka piersi.

Należy pamiętać o zalecanej dziennej dawce aluminium (nie ałunu), aby jej nie przekroczyć i nie nabawić się przykrych dolegliwości związanych z przedawkowaniem. Osoby, które mają problem z nadmierną potliwością, prawdopodobnie będą zadowolone ze stosowania ałunu, jednak pamiętajmy o tym, że nie blokuje on całkowicie pocenia a jedynie redukuje je i zabija nieprzyjemny zapach. Dodatkowo organizm potrzebuje trochę czasu na przyzwyczajenie się do braku "tradycyjnych" antyperspirantów.

Naturalny dezodorant zwalcza zapach potu

Kolejną sprawą jest indywidualne podejście do bycia eko poprzez zastosowanie ałunu. Niestety nie jest to aż tak oczywiste, ponieważ jak wiadomo ałun zawiera związki aluminium, które niestety jest szkodliwe, choć glin jako pierwiastek stanowi dużą część ziemi.

Dobrym rozwiązaniem do stosowania ałunu jest zakup ałunu potasowo-sodowego lub potasowo-amonowego, jednak oba te ałuny, bardzo rzadko występują w przyrodzie, a jeśli już je znajdziemy to ich cena będzie znacznie wyższa od tego ogólnie dostępnego ałunu. Pamiętajmy, również o tym, że pomimo zawartości aluminium, jest on naturalny i bezpieczny (wg nas), ponieważ nie zawiera innych szkodliwych substancji i nie przenika przez skórę.

Mniej popularne sposoby zastosowania ałunu, o których warto wiedzieć

Ze względu na swoje właściwości antyseptyczne, ałun potasowy najczęściej stosowany jest jako naturalny dezodorant, skutecznie zwalczający przykry zapach potu. Mniej osób zdaje sobie jednak sprawę z faktu, że właściwości ałunu mogą być wykorzystywane w bardziej wszechstronny sposób, niż tylko pod pachami.

Oprócz najbardziej popularnej formy, jaką jest kryształ, ałun potasowy jest dostępny również w sproszkowanej postaci i może być stosowany również na inne części ciała, których pocenie się chcemy zminimalizować. W przypadku walki z nadmierną potliwością stóp i dłoni, wystarczy przygotować z niego roztwór, rozpuszczając dwie łyżeczki proszku w misce wody.

10-minutowe namaczanie powinno być skutecznym zabiegiem, dzięki któremu poprzez właściwości ściągające ałunu osiągniemy zwężenie porów, ograniczymy wydzielanie potu, co z kolei uniemożliwi rozwój bakterii powodujących brzydki zapach.

Osoby zmagające się z nadmierną potliwością mogą również dodać sproszkowanego ałunu do kąpieli, działając równocześnie na skórę całego ciała. W tym miejscu warto wspomnieć, że w przeciwieństwie do niektórych dezodorantów i antyperspirantów dostępnych na rynku, ałun nie pozostawia śladów na ubraniu.

Posiadając ałun, dobrze pamiętać o jego właściwościach w kontekście zapobiegania powstawaniu stanów zapalnych oraz łagodzenia podrażnień skóry. Ten naturalnie występujący minerał od wieków był wykorzystywany w medycynę ludowej w wielu europejskich i azjatyckich krajach obecnie jest polecany w stosowaniu miejscowym na podrażnienia wywołane depilacją czy goleniem.

Ponadto wspomaga gojenie się drobnych ran i działa łagodząco na poparzenia słoneczne w miejscach ukąszenia owadów. Chociaż lista potencjalnych zastosowań nie jest krótka, właściwości ściągające i działanie antybakteryjne ałunu sprawiają, że znajduje również zastosowanie w walce z trądzikiem. Do stosowania punktowego najlepiej sprawdzi się ałun w formie kryształu czy małego sztyftu.

Ałun nie zapycha porów, nie wysusza skóry oraz jest związkiem bezzapachowym, można więc go uznać za substancję hipoalergiczną, odpowiednią dla użytku przez alergików, osoby z wrażliwą skórą oraz dzieci. Ałun może być stosowany codziennie, a ogromną zaletą kryształu tego minerału jest jego niesamowita wydajność.

Nawet przy szerokim stosowaniu w rutynie pielęgnacyjnej, jeden sztyft wystarczy na kilka-kilkanaście miesięcy. Tę cechę powinny  docenić również osoby kierujące się zasadami less-waste – ilość zużytych opakowań, w porównaniu do standardowych dezodorantów oraz antyperspirantów, będzie dużo mniejsza.